ایمیل یکی از بهترین ابزارهای ارتباطی است  به ‌ویژه برای ارتباطات کاری و تبلیغاتی اثربخشی زیادی دارد. به همین دلیل است که صندوق دریافتی ایمیل یا حتی قسمت هرزنامه‌های (spam) ما پر از ایمیل‌های مختلف تبلیغاتی و غیره است. اما این روزها بسیاری از شرکت‌های مختلف تلاش می‌کنند تا به صورت هدفمند با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند تا نرخ تبدیل بیشتری داشته باشند.
از سوی دیگر لزوما تمام روش‌های تبلیغاتی نیازمند هزینه هنگفت نیست و با استفاده از ابزارهای کارامدی چون ایمیل، محتوای جذاب، پیشنهادات ویژه و یک فراخوانی (Call To Action) مناسب می‌توان مشتریان زیادی جذب کرد.
با اینکه ابزارهای تبلیغاتی مختلف در فضای آنلاین فراگیر شده‌اند، اما هنوز هم خیلی‌ها به ایمیل مارکتینگ باور دارند و معتقدند اگر بتوان به درستی از این بستر استفاده کرد، می‌توان نتایج خوبی گرفت.

ایمیل مارکتنیگ (EMAIL MARKETING) یا بازاریابی ایمیلی چیست؟

ایمیل مارکتنیگ شاید تعریف سخت و پیچیده‌ای نداشته باشد. در واقع ایمیل مارکتینگ یعنی استفاده از ابزار ایمیل و ارسال پیام به مخاطبان هدف در راستای جذب مشتریان جدید و حفظ رابطه با مشتریان قدیمی. محتوای پیام شما می‌تواند شامل تبلیغات، محتوای کاربردی، تخفیف‌ها و پیشنهادات جذاب و … باشد.
شما در هر مرحله از استراتژی خود می‌توانید سراغ ایمیل مارکتینگ بروید. در واقع می‌توانید برای برندسازی و آگاهی از برند، ترغیب به خرید، وفادارسازی، حفظ مشتریان و… سراغ بازاریابی ایمیلی بروید. استفاده از ایمیل ظرفیت‌های بسیار بالایی دارد در بسیاری از موارد از آنها بی‌خبر هستیم و نمی‌توانیم به درستی از بازاریابی ایمیلی سود ببریم.
با این اوصاف به نظر می‌رسد پیش از شروع هر موضوعی باید ابتدا به تاریخچه ایمیل مارکتینگ یا بازاریابی ایمیلی بپردازیم و با چه هدفی شکل گرفته است. بعد از اطلاع از مباحث مقدماتی است که می‌توانید قسمت‌های پیشرفته و حرفه‌ای ایمیل مارکتینگ را به خوبی پیاده‌سازی کنید.

تاریخچه ایمیل مارکتینگ یا بازاریابی ایمیلی

گری توئرک اولین کسی است که ۴۱ سال پیش توانست ایمیلی را به صورت انبوه برای ۴۰۰ نفر از مشتریان سازمان تجهیزات دیجیتال (DEC) ارسال کند و فروش ۱۳ میلیون دلاری را رقم بزند. بعد از این اتفاق او را پدر اسپم دنیا نامیدند. اما خود او معتقد بود چون ایمیلش را به صورت هدفمند برای مخاطبان هدف ارسال کرده است باید لقب پدر ایمیل مارکتینگ یا بازاریابی ایمیلی دنیا را به او بدهند.

حد فاصل سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ با فراگیر شدن استفاده از اینترنت، سبک زندگی و کاری مردم دستخوش تغییرات زیادی شد. در همین راستا Hotmail به عنوان اولین سرویس ایمیل تحت وب فعالیت خود را به صورت رایگان شروع کرد تا بازاریابان بتوانند از ظرفیت‌های آن در راستای دیجیتال مارکتینگ استفاده کنند و هزینه‌های بازاریابی مستقیم حضوری یا تلفنی را کاهش دهند.
کم‌کم به بازاریابی ایمیلی به نقطه‌ای رسید که پیام‌های انبوه باید حتما به صندوق دریافتی (Inbox) مخاطبان هدف ارسال می‌شد. مرتبط نبودن موضوع ایمیل، محتوای تبلیغاتی و آزاردهنده، زمان ارسال و… از جمله مواردی بود که در صورت رعایت نکردن آنها، ایمیل‌ها به spam می‌رفتند.
اما از سال ۲۰۱۰ به بعد ایمیل مارکتینگ وارد فاز جدیدی شد و قواعد بازی کاملا تغییر کرد. از یک سو سخت‌گیری‌های صورت گرفته در ارسال ایمیل انبوه، بررسی محتوای ایمیل‌ها، ارزان‌بودن بازاریابی ایمیلی نسبت به روش‌های دیگر و فراگیر شدن استفاده از گوشی‌های هوشمند، اقبال کاربران به استفاده از ایمیل و ظهور شبکه‌های اجتماعی از طرف دیگر، شرایط را برای ایمیل مارکتینگ‌ سخت‌تر از گذشته کرده بود.
اما کم‌کم از سال ۲۰۱۳ به بعد خیلی‌ها متوجه شدند چطور باید به صورت حرفه‌ای از ایمیل مارکتینگ استفاده می‌کنند. استفاده از محتوای مناسب و مبتنی بر نیاز و علاقه کاربران، به‌کارگیری سرویس ایمیل مارکتینگ حرفه‌ای، یکپارچه‌سازی ایمیل با سیستم‌های مدیریت محتوا، استفاده از سیستم‌های اتوماسیون ایمیل مارکیتنگ، بخش‌بندی مشتریان و ارائه پیشنهادات جذاب شد مخاطبان هدف بیش از پیش درگیر ایمیل‌های دریافتی شوند.

مزایای استفاده از ایمیل مارکتینگ

1– انجام پروسه بازاریابی ایمیلی، در زمان پیش از ارسال پیام، بسیار کوتاه است و برای انجام آن نیاز به صرف هزینه یا انرژی زیادی ندارید؛ به طور کلی صرفه انرژی و زمان کم در این فرایند از خصوصیات مثبت بازاریابی از این راه است.

2– انعطاف پذیری بالای فضای ایمیل به شما کمک می‌کند تا پیام اصلی خود را به سادگی مطابق با سلیقه شخصی خود برای مخاطبانتان ارسال کنید؛ فضای ایمیل به شما این امکان را می‎‌دهد که با زنجیره ای از تصاویر، ویدئو و متن محتوای مورد نظر را به مخاطب برسانید.

3– محتوا ارائه شده از طریق ایمیل می‌تواند شخصی‌سازی شود و با یک گیمی‌فیکیشن تعریف شده برای مخاطب ارسال شود.

4– از نکات مثبت ایمیل مارکتینگ در مقایسه با دیگر روش‌های آفلاین باید به خاصیت تفکیک سازی مخاطبان اشاره کرد. این کار نتایج بهتری را به شما ارائه خواهد داد و باعث آسان‌تر شدن کار، در ارائه محتوا مرتبط با هدف شما، از طریق ارسال ایمیل به مخاطبان ‌شود.

5– هزینه پایین ایمیل مارکتینگ برای کسب‌ و کارهای بزرگ، عددی نزدیک به صفر است؛ این در صورتی است که شما یک دیتای دسته‌بندی شده از ایمیل مخاطبان بالقوه و بالفعل خود داشته باشید؛ هزینه پایان ایمیل مارکتینگ خطر ریسک در این فضا را کاهش خواهد داد. برای مثال اگر قصد معرفی برند خود را در یک فضای آنلاین داشته باشید نیازمند هزینه بالایی برای طراحی بیلبورد، تراکت، استرابردو… هستید؛ از آن گذشته هزینه خرید جایگاه بیلبرد یا پخش تراکت‌ها را فراموش نکنید. تمامی این نکات خطر ریسک، طرح انتخابی و محتوای تبلیغاتی خرید بیلبورد را برای شما بالا خواهد برد.

6– از دیگر مزایای استفاده از ایمیل مارکتینگ امکان ایجاد ارتباط با مخاطبان به تعداد دفعات بیشتر و بازه زمانی کمتر است؛ مثلا شما با روش های دیگر تبلیغاتی ممکن است بتوانید ماهی یکبار یا هر دو هفته یکبار (با صرف هزینه مالی و زمانی زیاد) با مشتریان و مخاطبانتان ارتباط برقرار کنید، ولی در ایمیل مارکتینگ این کار را سریعتر، راحت تر و کم هزینه تر انجام خواهید داد.

7– ایمیل مارکتینگ یک روش اطلاع رسانی برای رویدادهای مهم است، با این ابزار می‌توانید به مخاطبانتان کدتخفیف هدیه دهید، یا آنان را از رویدادهای مهم مانند: برگزاری کلاس‌های آنلاین رایگان، جشنواره‌های فصلی، کمپین‌های مناسبتی و… مطلع کنید.

8– می‌توانید از طریق ایمیل، یک راه ارتباطی برای پشتیبانی از مشتریان ایجاد کنید، این کار باعث توجه مخاطب به فضای ایمیل و اعتماد به برند شما در طولانی مدت، خواهد شد.

معایب ایمیل مارکتینگ

درست است که بازاریابی مزایای زیادی دارد، اما هیچ سیستمی نمی‌تواند بدون عیب و نقص باشد و به همین دلیل ایمیل مارکتینگ نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این قسمت به چند مشکل این سیستم خواهیم پرداخت.

1. اسپم
   اگر نتوانید به درستی مخاطبان خود را هدف قرار دهید یا ایمیل شما کاملا حاوی محتوای تبلیغاتی باشد، در نتیجه ممکن است دریافت‌کنندگان پیام‌های شما را پاک کرده یا آنها را به عنوان اسپم معرفی کنند. باید آنقدر حواس‌تان را جمع کنید که‌ نه‌تنها بتوانید مخاطب درستی پیدا کنید، بلکه با ارائه محتوای درست و اصولی از اسپم شدن ایمیل‌تان جلوگیری کرده و CTR بالایی بگیرید.
2.  ایمیل‌های ارسال نشده
   اگر از سرویس‌های ارسال ایمیل انبوه استفاده می‌کنید، ممکن است گاهی پیام شما به مقصد نرسد. ضمن اینکه اگر از عباراتی چون «رایگان»، «حتما کلیک کنید» و… استفاده کنید، باید انتظار اسپم‌شدن یا نرسیدن ایمیل به دست مخاطبان را نیز داشته باشید.
3. مشکلات طراحی
   یکی از معایب استفاده از ایمیل مارکتینگ این است که محتوای پیام شما باید در هر دستگاهی به درستی نشان داده شود و همین موضوع برخی را مجاب می‌کند که فقط از پیام متنی در بازاریابی ایمیلی خود استفاده کنند که واقعا جذاب نیست. طراحی یکی ایمیل و جذاب و حرفه‌ای که در تمامی نمایشگرها به درستی نشان داده شود واقعا کار سختی است.

موارد استفاده از ایمیل مارکتینگ

ایمیل مارکتینگ کاربرد بسیار گسترده‌ای دارد و به دلایل مختلفی می‌توانید از آن استفاده کنید. اما این روزها در یک سری موارد مشخص بیشتر از بازاریابی ایمیلی استفاده می‌شود که به بررسی آنها می‌پردازیم. البته باید این نکته را یادآوری کنیم که بازاریابی ایمیلی به معنای فروش مستقیم محصول از طریق ایمیل نیست.
خوشامدگویی به کاربران جدید
اولین و ساده‌ترین کاربرد ایمیل این است که بعد از عضویت یک کاربر جدید در سایت یا خبرنامه بخواهید به او خوشامد بگویید و از اینکه همراه شماست تشکر کنید. ضمن اینکه می‌توانید اطلاعات ورود، دسترسی به بخش‌های خاص یا راه‌های ارتباطی دیگر را نیز برای او بفرستید.
خبرنامه ایمیلی
بسیاری از کاربران در ازای دریافت یک هدیه رایگان یا محتوای منظم و تخصصی حاضرند ایمیل‌شان را در اختیار شما قرار دهند. شما نیز می‌توانید از این فرصت به خوبی استفاده کنید و رابطه‌تان را با آنها قوی‌تر کرده و آن را حفظ کنید. علاوه بر این می‌توانید برای مخاطبان خبرنامه ایمیل‌های منظمی را بفرستید که در آنها از متن، طرح، عکس، ویدیو و… استفاده کرده‌اید.
اطلاع‌رسانی درباره محصول یا خدمت جدید
اگر قرار است به‌زودی محصول یا خدمت جدیدی را ارائه دهید، می‌توانید از مدتی قبل با استفاده از ایمیل این خبر را اطلاع‌رسانی کنید تا مخاطبان شما در جریان قرار بگیرند.
ارسال اطلاعات خرید
یکی از مهمترین زمان‌هایی که می‌توانید از ایمیل مارکتینگ استفاده کنید موقعی است که بعد از خرید رسید، فاکتور و جزئیات خرید را برای مشتری ایمیل می‌کنید. ضمن اینکه در صورت نیاز می‌توانید لینک فایل‌های دانلودی را نیز برای او بفرستید. اگر هوشمند باشید می‌توانید در ایمیل خود پیشنهادات خرید جدید یا مرتبط با خرید فعلی نیز قرار دهید.
تخفیف و پیشنهادات ویژه
اگر برای مدت زمان مشخص تخفیف یا پیشنهادات ویژه‌ای در نظر گرفته‌اید یا در حال اجرای کمپین تبلیغاتی خاصی هستید، می‌توانید از ایمیل مارکتینگ برای اطلاع‌رسانی به مخاطبان استفاده کنید. این کار کمک می‌کند تا تقریبا بیشتر مخاطبان در جریان قرار بگیرند. ضمن اینکه می‌توانید آخرین فرصت استفاده از این شرایط ویژه را نیز به اطلاع مشتریان برسانید.
اطلاع‌رسانی رویدادها
ممکن است رویداد خاصی برگزار شود که مربوط به کسب و کار شماست یا در آن حضور دارید. خیلی راحت و سریع با استفاده از بازاریابی ایمیلی می‌توانید مخاطبان را در جریان رویداد بگذارید و حتی از آنها دعوت کنید.

آموزش ایمیل مارکتینگ

ایمیل مارکتینگ حوزۀ گسترده‌ای است و آموزش کامل آن در این مقاله نمی‌گنجد. اگر بخواهیم به طور خلاصه اشاره کنیم، ساخت ایمیل مارکتینگ شامل مراحل زیر می‌شود.

• ایجاد استراتژی: نقطه شروع هر نوعی از بازاریابی، ایجاد یک استراتژی مناسب است. با داشتن یک استراتژی مناسب، می‌توانید با نظم و برنامه‌ریزی کار خود را پیش ببرید.

• گرفتن لیست ایمیل: برای شروع ایمیل مارکتینگ باید لیست ایمیل داشته باشید. این لیست را می‌توانید از فرایند لیدجنریشن به دست آورید.

• انتخاب سرویس مناسب برای ایمیل مارکتینگ: موسسات و شرکت‌های مختلفی هستند که به شما در ایمیل مارکتینگ کمک می‌کنند. شما باید با انجام تحقیقات لازم، یک سرویس مناسب را به کار بگیرید.

• طراحی ایمیل: طراحی ایمیل و فرم ثبت نام یکی از مهم‌ترین مراحل ایمیل مارکتینگ است. این ایمیل‌ها باید از لحاظ محتوایی و بصری جذاب باشند.

• اتوماسیون ارسال ایمیل: می‌توانید تنظیمات ایمیل‌ها را طوری قرار دهید که پس از ثبت نام مخاطب، برایش ایمیل‌هایی با محتوای کاربردی و مفید ارسال شود.

• آنالیز داده‌ها: بایستی نتایج کمپین‌های ایمیل مارکتینگ خود را در گذر زمان کنترل کرده و آنالیز کنید.

یک استراتژی مناسب برای ایمیل مارکتینگ چه ویژگی‌هایی دارد؟

هدف گذاری کنید

قدم اول در تهیه یک استراتژی منحصر به فرد، هدف گذاری است. به طور واضح، مشخص کنید که هدف شما از انجام این فعالیت چیست. آیا به دنبال فروش بیشتر هستید، یا قصد معرفی برند خود را دارید. اگر چند هدف در راستای ارسال ایمیل دارید؛ مقداری کار پیچیده‌تر خواهد شد، اما با تنظیم یک تقویم منسجم این مشکل به سادگی قابل حل است.

زمان‌بندی کنید

قدم دوم مشخص کردن بازه زمانی است، داشتن یک تقویم زمانی مشخص این کار را برای شما آسان خوهد کرد. اگر به دنبال نتایج مثبت از انجام فرایند ایمیل مارکتینگ هستید، فراموش نکنید که ایمیل مارکتینگ یک کار منسجم و متدوال است. برای مثال باید هر هفته یکشنبه برای معرفی محصول خود و ویژگی‌های آن تا ۵ هفته ایمیل معرفی محصول داشته باشید؛ یا سه‌شنبه‌ها درباره یک رویداد مهم مرتبط با کسب و کار خود ایمیل ارسال کنید یا غیره.

مخاطبین خود را مشخص و دسته بندی کنید

قدم سوم تنظیم محتوا مطابق با پرسونای مورد نظر شما است؛ برای مثال شما مخاطبانی دارید که در وبسایت شما عضو شده اند تا به امروز از وبسایت شما خرید نداشته اند؛ برای معرفی برند خود یک موشن‌گرافی آماده کنید در ویدئو خود مطالب تاثیر گذار بر روی اعتماد مخاطب مانند ای-نماد، رضایت مشتریان، پشتیبانی موثر و… را جای دهید.

 در تهیه محتوای ارسالی ایمیل‌ها به موارد زیر توجه داشته باشید:

• هدف مورد نظر از ارسال ایمیل به مخاطب
• پرسونا و مخاطب
• زمان ارسال (رویدادها، مناسبت‌ها، فصل، ساعت ارسال و…)

بررسی و آنالیز را به یاد داشته باشید

قدم چهارم در این راه بررسی نتایج حاصل از ایمیل‌ها است، در زمان بررسی مجدد با در نظر گرفتن رفتار مخاطب، می‌توانید خطاهای احتمالی را رفع کنید و یا تغییرات جزئی در استراتژی بازاریابی ایمیلی کسب و کار ایجاد کنید.

نکته‌ای که باید در تنظیم استراتژی در نظر بگیرید، دقت بالا و ریز بینی است. توجه کنید که بسیاری از ایمیل‌ها، به دست مخاطبانی میرسند که هیچگاه آنها را باز نخواهند کرد و کسانی که ایمیل شما را می‌خوانند ممکن است محتوای ایمیل را نپسندند؛ پس طراحی فضای ایمیل بسیار مهم و حائز اهمیت است.

اگر در طراحی یک ایمیل برای ارسال به پرسونای خود دچار سردرگمی هستید؛ به نکات زیر در تهیه‌ی ایمیل حرفه‌ای توجه کنید. بررسی‌های انجام شده از سوی کسب‌ و کارهای بزرگ نشان داده است که ایمیل‌های که ویژگی‌های زیر را داشته‌اند مورد توجه مخاطبان بوده و درصد بسیار کمی اسپم شده است.

عنوان

یک عنوان مختصر و کوتاه برای ایمیل در نظر بگیرید؛ این عنوان را بر اساس سلایق و ویژگی‌های پرسونای و موضوع ایمیل در نظر بگیرید؛ بهترین عنوان متنی است که فرد را به انجام عملی فرا بخواند، به نوعی Engagement برای مخاطب ایجاد کند. عنوان می‌تواند به صورت یک جمله دوستانه مانند: سلام، روز بخیر، علی عزیز… و غیره باشد یا می‌توان مانند به طور رسمی نوشته شود: صفر تا صد ایمیل مارکتینگ و…

لوگو

داشتن لوگو نشان دهنده شخصیت و هویت برند شما است، بررسی‌ها نشان داده است که افراد به بیرینس‌هایی که لوگو و هویت برندی دارند اعتماد بیشتری دارند و برای آن ارزش و زمان بیشتری صرف می‌کنند.

در ایمیل ارسالی خود لوگو را جای دهید؛ بهترین جایگاه برای لوگو بالای ایمیل است.

سودجویی برخی از افرد و ارسال ایمیل‌های تبلیغاتی فیک، بسیاری از افراد را به ایمیل‌های دریافتی از افراد ناشناس بی اعتماد کرده، بهترین کار برای ایجاد اعتماد قرار دادن شماره تلفن ثابت و همیشه در دسترس در ایمیل‌ها است. بهترین جایگاه شماره تلفن در ایمیل گوشه پایین سمت چپ است. برای افزایش این اعتماد می‌توانید آدرس محل کسب و کار را نیز قرار دهید.

محتوای متنی مناسب برای ایمیل

اگر در کسب‌وکار خود متخصص بازاریابی محتوایی دارید پیشنهاد من به شما استفاده از این متخصصین برای نوشتن متن کامل ایمیل است. در متن بسیار واضح صحبت کنید؛ وضوح کلام شما باعث احساس بهتر مخاطب در ارتباط با شما خواهد شد. زیر عنوان مناسب انتخاب کنید، اگر متن محتوای ارسالی شما از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است، با زیر عنوان‌های مناسب و فضای خالی بین متنی ایجاد کنید.

یک زیر عنوان مناسب از باید کوتاه جامع و قابل فهم باشد.

محتوای متنی موجود در ایمیل باید کوتاه باشد، زیاده گویی و نوشتن چندین صفحه متوالی مخصوصا در ابتدای کار و اولین ایمیل‌های ارسالی برای مخاطب خسته کننده است.

از همان ابتدای کار هدف و موضوع اصلی را بیان کنید، بیهوده مقدمه چینی نکنید.

بررسی‌های انجام شده نشان داده است، استقبال مخاطبان از ایمیل‌های بیشتر است که برای آن‌ها سودی به همراه داشته باشد؛ محتوای آموزشی رایگان، کدتخفیف، هدیه و غیره با بیشترین استقبال روبرو بوده‌اند.

تصاویر

اینکه قصد استفاده از تصاویر با طرح‌های وکتور، رئال و یا غیره را دارید؛ به زبان برند شما و سلایق پرسونای شما مرتبط است. تنها نکته‌ای که می‌توان به عنوان یک اصل در ایمیل آن را بیان کرد تناسب است؛ شلوغی بیش از اندازه و زیادتر بودن نسب عکس‌ها و متن‌ با یک دیگر می‌تواند آزار دهنده باشد.

نکات مخرب و منفی در ایمیل مارکتینگ

نکاتی در بازاریابی ایمیلی وجود دارد که باعث گرفتن نتایج منفی از این فرایند و دلسرد شدن مدیران از بازاریابی ایمیلی خواهد شد

• خرید دیتای آماده

حقیقت آن است که خرید دیتا در صورت مجانی بودن آن، برای پیشرفت یک بیزینس بی‌فایده است. خرید دیتا و ادرس‌های ایمیل تنها اتلاف هزینه و انرژی است و باهم خوردن و ایجاد خطا در آنالیز کمپین ایمیلی خواهد شد.

• تبلیغات ممنوع

توجه کنید که همانطور که گفته شد تبلیغات ایمیلی با بازاریابی ایمیلی کاملا متفاوت است؛ تبلیغات مستقیم و غیرخلاقانه تنها باعث اسپم شدن و از دست دادن یک راه ارتباطی با مخاطبان خواهد شد.

• آهسته و پیوسته

از مشکلات مدیران در بازاریابی ایمیلی عجله است. ایمیل مارکتینگ یک مسیر آرام است که برای گرفتن نتایج ویژه از آن باید صبور کرد. ارسال مداوم و خارج از برنامه ایمیل یا قطع و وصل کردن این فرایند هیچ سودی برای کسب و کار نخواهد داشت .

سخن آخر

با رعایت نکات گفته شده و ایجاد اندکی خلاقیت در مسیر بازاریابی ایمیلی به سادگی می‌توانید به برندسازی و جلب اعتماد مشتریان خود بپردازید، کافی است تا در این راه صبور باشید.